W roku 2020 przypadała setna rocznica urodzin Karola Wojtyły, papieża Jana Pawła II, teologa i filozofa, polityka i patrioty, a wreszcie, u zarania swojego duchowego rozwoju – artysty. Pośród wielu wydarzeń związanych z setnymi urodzinami tego wyjątkowego Polaka, warto znaleźć osobne miejsce na przypomnienie jego poezji, dramatu oraz idei teatralnych. Celem było przemyśleć je na nowo i wykorzystać ten moment, aby w osobie artysty-kapłana dostrzec symptom i symbol ważnego dla polskiej kultury zjawiska: szeroko pojętych związków nowoczesnego teatru polskiego z religią, chrześcijaństwem, katolicyzmem, z innymi religiami, ale też z postsekularyzmem i postreligijnością oraz różnorodnymi praktykami duchowymi. W tym kontekście nie sposób było pominąć inną postać, równie symboliczną i symptomatyczną, stojącą obok, a zarazem naprzeciw Wojtyły – dramaturga, performera i teoretyka Jerzego Grotowskiego. Twórcza wyobraźnia tego wybitnego reformatora teatru światowego wywodzi się wszak w przeważającej mierze z tych samych, esencjalnie lokalnych, romantycznych i chrześcijańskich inspiracji. Jednak przestrzeń duchowa, rozciągająca się pomiędzy Wojtyłą a Grotowskim, nie zamyka się w granicach wyznaczonych przez te dwa nazwiska, ani historycznie, ani ideowo, ani osobowo – lecz otwiera się na dziedzictwo, kontynuacje i konfrontacje. A zatem: Wojtyła–Grotowski & to punkt wyjścia i miejsce na drodze niekończącej się w obu kierunkach.

Spis treści:

Wstęp

Artur Grabowski
Człowiek na scenie, osoba w teatrze. O sztuce aktorskiej i jej związkach z religią Jerzego Grotowskiego i Karola Wojtyły

Wojtyła/Grotowski – filozofia i polityka

Anna Kawalec
Wojtyła i Grotowski na szachownicy kultury współczesnej

Anna Karoń-Ostrowska
Teologia teatru K. Wojtyły i filozofia dramatu J. Tischnera

Daniel Roland Sobota
Performer jako osoba i jej akt. Filozofia działania Jerzego Grotowskiego w świetle Osoby i czynu Karola Wojtyły

Yanna Popova
Ciało i Słowo: o źródłach samowiedzy w praktyce teatralnej Grotowskiego i Wojtyły

Dariusz Piotr Klimczak
„Święte universum”. Alegoria i alegoreza w interpretacji dramatów Karola Wojtyły i teatru Jerzego Grotowskiego

Ewa Hoffmann-Piotrowska
Pan Chrystus Jerzego Grotowskiego

Rafał Węgrzyniak
Książę Wyklęty. Manipulacje wokół inscenizacji Jerzego Grotowskiego Księcia Niezłomnego Calderona/Słowackiego w Teatrze Laboratorium

Józefa Zając-Jamróz
Teatr słowa, teatr ciała. Techniki pracy aktora według M. Kotlarczyka i Z. Molika.

Grotowski – religia, religie, duchowość

Anna Caixach
Jerzego Grotowskiego niezbędne poszukiwania pełni pierwotnej: ścieżka pierwotnej prawdy niedualnej w oparciu o naukę Ramany Maharshiego

Călin Ciobotari
Grotowski i tekst dramatyczny. Interpretacja, profanacja i sakralizacja

Dominika Laster
Drzewo życia i drabina przemiany: krótki dyskurs o Grotowskim i kabale

Marco de Marinis
Grotowski. Teatr jako gnoza

Tamara Trojanowska
Grotowski i demonizm (demoniczny Grotowski?)

Ilaria Salonna
Modlitwa zmysłów Grotowskiego (oraz modlitwa jako dyscyplina „Bożego atlety”)

Inspiracje religijne w teatrze współczesnym

Tadeusz Kornaś
Msze w teatrze i w Kościele. Między Osterwą, Janem Pawłem II a Grotowskim

Paweł Stangret
Rozbijanie poprzez powtarzanie – religia jako cytat

Trausti Ólafsson
Motyw świąt u Ibsena: połączenie filozofii, poezji i religii

Avra Sidiropoulou
Niepokorna duchowość Romea Castellucciego

Alina Epingeac
Eksperyment, intymność, emocje – religia dla teatru artystycznego

George Shalutashvili
Neurony lustrzane i gra aktorska (Szkolenia metafizyczne)

Tyrone Grima
Performans zapośredniczony przez nicość

Witold Wołowski
Jean-François-Farid Boukraba: schizofrenia, przemoc, przebaczenie

Magdalena Hasiuk
Praktykowanie „re-ligare” w pracy Teatru Węgajty

Katarzyna Biela
Wojtyła–Grotowski & Fajfer. Sacrum, tożsamość i pętla feedbacku

Jacek Kopciński
Psy, ludzie i Bóg. Ekoteologia w dramatach Mariusza Bielińskiego i Jarosława Jakubowskiego

Tomasz Man
Była zima

Teatr, literatura – religia

Iwona Rusek
Tworzenie roli w świadomości aktora. Berent–Grotowski

Kazimierz Kowalewicz
Grotowski i Miłosz. Uwagi najmniejsze z religią w tle

Zbigniew Władysław Solski
Trynitarna medytacja św. Jana Pawła II

Hubert Okonowicz
Teatr Baczyńskiego

Anna Opolska
Merton. Korespondencja, której nie było

Wersja PDF dostępna w Encyklopedii Teatru Polskiego (tam również plik do pobrania)